Pozycje spawania – czyli jak tworzyć połączenia spawalnicze?

Z umiejętnym spawaniem wiąże się nie tylko wiedza na temat różnych metod czy specyfiki łączonych materiałów. Istotne są również pozycje spawania, które przyjmiesz podczas pracy. Mogą się wydawać mało istotne, ale ich wpływ na jakość spoiny jest ogromny! Przeczytaj i dowiedz się, jakie pozycje spawania masz do dyspozycji.

Udostępnij

Autor Maciej Skorżepo

24 stycznia, 2022

Przeczytasz w 6 min

Z umiejętnym spawaniem wiąże się nie tylko wiedza na temat różnych metod czy specyfiki łączonych materiałów. Istotne są również pozycje spawania, które przyjmiesz podczas pracy. Mogą się wydawać mało istotne, ale ich wpływ na jakość spoiny jest ogromny! Przeczytaj i dowiedz się, jakie pozycje spawania masz do dyspozycji.

Czym jest pozycja spawania?

Pozycją spawania nazywamy kąt ustawienia elektrody względem łączonego materiału podczas spawania. Wbrew pozorom nie wynika ona z osobistych upodobań spawacza. W zależności od sprzętu spawalniczego, jakim dysponujesz oraz ułożenia i rodzaju obrabianych materiałów konieczne będzie zastosowanie różnych pozycji spawania.

Oszczędź jeszcze więcej!

Rabaty nawet do 80%!

Kup teraz

Rodzaje pozycji spawania

W najogólniejszym podziale wyróżnia się pozycje podstawowe oraz wymuszone. Do pierwszej grupy zalicza się tylko jeden rodzaj uważany za najbardziej dogodny. Wymuszone pozycje przyjmuje się, gdy warunki nie pozwalają na zastosowanie wariantu podstawowego.

Pozycja podolna

Wspomnianą podstawową pozycją spawania jest pozycja podolna. W niej elektrodę ustawia się pionowo pod kątem 90° względem łączonego materiału, który jest ułożony równolegle do podłoża. Dopuszcza się niewielkie odchylenia podczas spawania. Pozycję podolną uznaje się za najbardziej naturalną dla spawacza, o czym świadczy szybkość łączenia elementów.

Najczęściej stosuje się ją do wykonywania spoin czołowych w złączach doczołowych blach i obrotowych rur ułożonych poziomo. Pozycję podolną można też wykorzystać do stworzenia spoin pachwinowych przy złączach teowych, jednak konieczne jest właściwe ułożenie materiałów umożliwiające odpowiednie ustawienie elektrody.

Pozycja naboczna

Jedną z popularniejszych pozycji wymuszonych jest pozycja naboczna, w której elektrodę przykłada się do łączonych elementów od góry pod kątem 45°. Jest ona podstawą do wykonania spoin pachwinowych w złączach teowych blach oraz przy pionowym i poziomym przyspawaniu rur do płaskiej powierzchni.

Pozycja naścienna

Jak sama nazwa wskazuje, pozycję naścienną przyjmuje się podczas spawania obiektów ustawionych w pionie lub wiszących na ścianach. Elektrodę przykłada się pod kątem 90° względem płaszczyzny i prowadzi się ją poziomo. Naścienną pozycję spawania stosuje się zarówno do łączenia płaskich powierzchni, jak i pionowo ustawionych rur.

Pozycja okapowa

Pozycję okapową można porównać do nabocznej. W niej również należy przykładać elektrodę pod kątem 45° z tą różnicą, że robi się to od dołu. Wymaga ona dużej wprawy oraz ostrożności. Często zdarza się, że iskry powstałe podczas spawania opadają bezpośrednio na spawacza. Dlatego konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie nie tylko oczu, ale i całej twarzy. O tym, jak to zrobić, przeczytasz w naszym artykule, z którego dowiesz się jak dobrać przyłbicę spawalniczą.

Pozycja pułapowa

Pozycja pułapowa jest lustrzanym odbiciem pozycji podolnej, w której obrabiana powierzchnia wisi równolegle do podłoża, a elektrodę umieszcza się pod kątem prostym od spodu. Podobnie jak przy pozycji okapowej należy bardzo dokładnie zabezpieczyć się przed spadającymi odpryskami. Warto wówczas poza maską sięgnąć dodatkowo po specjalne kaptury spawalnicze chroniące szyję spawacza.

Pozycja pionowa

Pozycją pionową nazywamy ustawienie, w którym tak, jak w pozycji naściennej, spawane obiekty są np. zawieszone na ścianie prostopadle do podłoża, ale elektroda jest prowadzona z góry do dołu lub z dołu do góry. W zależności od ułożenia materiałów w pozycji pionowej można wykonać spoiny pachwinowe lub czołowe.

Pozycje spawania i ich oznaczenia

Z pozycjami spawania związane są normy informujące o zasadach dotyczących ich poprawnego zastosowania. W celu łatwiejszego rozpoznania poszczególnych wariantów w dokumentacji technicznej stosuje się specjalne oznaczenia. Mogą one się różnić w zależności od rodzaju norm (ISO lub AWS/ASME) obowiązujących w danym kraju. Poniżej znajdziesz tabele z tymi oznaczeniami.

Wybór spawarki a pozycja spawania

To, jaką pozycję spawalniczą będziesz musiał przyjąć, w pewnym stopniu wpłynie na rodzaj spawarki, którą wykorzystasz do wykonania zadania. Każda z nich cechuje się nie tylko różnymi parametrami, ale przede wszystkim umożliwiają spawanie konkretną metodą. Jak zatem wybrać spawarkę do pozycji?

Urządzenia do spawania TIG wyróżniają się największą uniwersalnością spośród wszystkich opisywanych maszyn. Za ich pomocą będziesz w stanie przyjąć każdą pozycję spawalniczą. Wynika to z faktu zastosowania m.in. nietopliwej elektrody wolframowej, z której wychodzi łuk elektryczny. Pod jego wpływem wytwarza się wysoka temperatura topiąca łączone materiały. Wszystko odbywa się w osłonie gazów obojętnych np. argonu. Chronią one jeziorko spawalnicze przed działaniem czynników zewnętrznych.

Równie uniwersalnymi metodami jest spawanie MIG/MAG. Wykorzystują one drut spawalniczy, który topi się pod wpływem temperatury łuku elektrycznego i uzupełnia spoinę. Dzięki czemu świetnie sprawdza się do wszystkich pozycji spawalniczych. Tutaj również wykorzystuje się gazy osłonowe w celu ochrony spawu. W przypadku metody MIG są to gazy obojętne, a MAG – aktywne.

Ostatnia technika – spawanie MMA – nadaje się do większości pozycji spawalniczych poza pionową z góry do dołu. Dotyczy to głównie spawania elektrodą otuloną zasadową, która po stopieniu mogłaby negatywnie wpłynąć na jakość spoiny. Bardziej wprawieni spawacze są jednak w stanie łączyć elementy w tej pozycji za pomocą elektrod celulozowych.

Pozycja spawania – podsumowanie

Jak pewnie zauważyłeś, pozycje spawania odgrywają niemałą rolę. Mamy nadzieję, że zdobyta wiedza pozwoli Ci z łatwością rozpoznać się w sytuacji i dobrać odpowiednie ustawienie, z którym stworzysz bardzo wytrzymałe spoiny.

Jeżeli interesują Cię inne rodzaje prac z metalowymi elementami, to zachęcamy do przeczytania naszego kolejnego artykułu. Opisaliśmy w nim, jak wygląda obróbka metali oraz z jakich narzędzi powinieneś w tym celu korzystać.