Jak zrobić skalniak w ogrodzie – kompleksowy poradnik

Ogrody skalne potrafią wywołać niezwykłe wrażenie. Żeby jednak taka kompozycja wyglądała efektownie potrzebne są: dobry plan, nieco zmysłu estetycznego i trochę nakładu pracy. Podpowiadamy, jak zrobić skalniak krok po kroku.

Udostępnij

Autor expondo expert

14 lipca, 2021

Przeczytasz w 10 min

Ogrody skalne potrafią wywołać niezwykłe wrażenie. Żeby jednak taka kompozycja wyglądała efektownie potrzebne są: dobry plan, nieco zmysłu estetycznego i trochę nakładu pracy. Podpowiadamy, jak zrobić skalniak krok po kroku.

Planowanie budowy skalniaka w ogrodzie

Założenie ogródka skalnego bywa dość kłopotliwe, ponieważ powinien on imitować naturę. Jeżeli zatem usypiemy wysoką kupę kamieni na środku dużego, płaskiego trawnika, raczej nie uda się uzyskać pozytywnego efektu. Należy też unikać form o nadmiernej regularności – okręgów czy owali.

Skalniak za to świetnie będzie wyglądał jako dopełnienie rozmaitych detali architektonicznych. Można go zatem z powodzeniem ulokować z boku schodów prowadzących do domu, przy ogrodzeniu (zwłaszcza murze) lub altanie. Bardzo estetycznie wyglądają też płaskie, obsadzone niskimi sukulentami ogródki wzdłuż żwirowych ścieżek lub dróżek z kostki brukowej.

Raczej nie powinno tworzyć się skalniaków pod drzewami (rzucają niekorzystny cień i pobierają dużo wody), ale jeżeli w naszym ogrodzie rośnie samotna sosna, to w jej otoczeniu taki ogródek będzie prezentował się bardzo dobrze. Można także pokusić się o wkomponowanie roślin pomiędzy kamieniami w murku oporowym czy ścianie. Niezwykły pionowy ogródek zrobi wrażenie na każdym.

Osoby zastanawiające się, jak zrobić zbiornik na deszczówkę lub wybudować oczko wodne, mogą z powodzeniem umocnić ich brzegi głazami lub usypać wyspę. Pomiędzy kamieniami sadzi się wówczas w kępach np. pałkę, bambusa lub trzcinę. Efektownie będzie wyglądać też puszczona po skalniaku kaskada.

Przed rozpoczęciem pracy warto więc rozrysować sobie plan ogrodu i rozważyć, czy stworzy on harmonijną całość z pozostałymi elementami ogrodu.

Oszczędź jeszcze więcej!

Rabaty nawet do 80%!

Kup teraz

Wybór lokalizacji do budowy skalniaka

Należy pamiętać, że większość roślin, które sadzimy na tradycyjnych skalniakach, wymaga dużego nasłonecznienia oraz przepuszczalnej gleby. Są to z reguły gatunki wysokogórskie i stepowe, a nawet pustynne. Z tego powodu ogródek powinien być ulokowany na stanowisku południowym lub zachodnim o dobrym naświetleniu.

Oczywiście można również zrobić skalniak na stoku północnym czy wschodnim, jednak aby wyglądał efektownie, należy bardzo starannie dobrać gatunki. Na szczęście istnieje bardzo wiele roślin, które idealnie sprawdzą się na zacienionym stanowisku.

Większość roślin skalnych nie lubi wilgoci i jak długo kapie na nie woda – często wtedy gniją. Z tego powodu również lepiej unikać zakładania skalniaków pod drzewami liściastymi oraz spadzistymi dachami bez rynien.

Skalniak na skarpie

Wygodne jest zrobienie skalniaka na istniejącej już skarpie. W zależności od jej wielkości można pokusić się o stworzenie np. na zboczu wodospadu, wydrążenia jaskini lub ulokowania na stoku kamiennych schodów. Świetnym pomysłem będzie też budowa altany ogrodowej na szczycie.

Skarpa pozwala z reguły na obsadzenie skalniaka roślinami o bardzo różnej wysokości. Można nawet spróbować zrobić to zgodnie z występowaniem pięter roślinności w górach. Taki ogród będzie wyglądał niezwykle ciekawie i naturalnie.

Podczas budowy należy wziąć pod uwagę rodzaj gleby. Na zbyt lekkiej nasz skalniak będzie się osuwać, dlatego czasem konieczne jest dodatkowe umocnienie skarpy siatką lub geokratką. Przy budowie skalniaków na skarpie może być konieczne też użycie specjalistycznych urządzeń ogrodniczych: np. przecinaków do korzeni, walców czy ubijarek do gruntu.

Jak zbudować skalniak przy tarasie?

Ogródki skalne bardzo często spotyka się wzdłuż podwyższonych tarasów. Dzięki nim konstrukcja płynnie przechodzi w ogród. Dodatkowo wzdłuż takich konstrukcji nie trzeba budować balustrad zabezpieczających. Pomysłowo usypany skalniak pozwoli również tanio zamaskować np. nieestetyczną betonową wylewkę. Przekłada się to więc na wymierne oszczędności materiałowe. Także budowa wędzarni ogrodowej czy tarasowego grilla może zostać oparta o pomysł stylizacji na ogródek skalny.

Skalniak sprawdzi się również jako aranżacja wokół ułożonych na siebie dużych kamiennych płyt, które będą spełniać funkcję schodów. Należy przy tym pamiętać, że taka konstrukcja ze względów bezpieczeństwa musi być bardzo stabilna. Trzeba też unikać kamieni o gładkich powierzchniach, ponieważ chodzenie po nich w czasie mrozu lub deszczu stanie się ryzykowne.

Skalniak w donicy

Skalniak w donicy to rozwiązanie znane z kultury japońskiej. Wygląda świetnie zwłaszcza z drzewkiem bonsai, odpowiednio dobranym korzeniem czy gałęzią. Do takich mini ogródków nadają się różne gatunki rojników, goryczek i bluszczów. Dobrze wyglądają także kompozycje z niewielkich środkowoamerykańskich kaktusów wzbogaconych elementami w rodzaju szyszek. Wybór doniczki zależy od naszych gustów, generalnie lepsze są niskie i szerokie. Istnieją też specjalne pojemniki imitujące kamienie.

Miniaturowy ogródek możemy umieścić właściwie wszędzie, ciesząc się jego widokiem na parapecie, balkonie czy niewielkim patio. Skalniaki w dużych ozdobnych donicach da się też śmiało wkomponować w ogrodzenie lub schody prowadzące do domu.

Przygotowanie ziemi pod budowę skalniaka w ogrodzie

Z jakich materiałów zbudować skalniak?

Do budowy skalniaka możemy użyć wszelkiego rodzaju kamieni, cegieł czy nawet rudę darniową. Wszystko zależy od efektu, jaki zamierzamy uzyskać. Problematyczne bywają jedynie łatwo ulegające zniszczeniu i rozmyciu kredy czy iły. Ze względów finansowych najlepiej używać oczywiście skał naturalnie występujących w naszej okolicy.

Jeżeli jednak nie mamy dostępu do takiego budulca, trzeba pamiętać, że najbardziej cenionym materiałem są skały wapienne. Tuf jest łatwy w przewożeniu oraz obróbce, wygląda także bardzo estetycznie oraz zapewnia ziemi odpowiednią zasadowość. Jego wadą są niestety dość wysokie koszty zakupu. Dobry będzie również dużo tańszy piaskowiec – można go wygodnie łupać i układać warstwowo.

Jeżeli zamierzamy stworzyć ogródek inspirowany górskim stokiem, kamienie powinny być nieregularne i mieć ostre krawędzie. Należy unikać więc polnych otoczaków, które wyglądają dobrze jedynie w skalniakach przy brzegach oczek wodnych i wodospadach.

Problematyczne bywa także mieszanie ze sobą różnych skał, więc lepiej trzymać się jednego rodzaju budulca. Chyba, że efekt sztuczności ma być zamierzony i zależy nam na wkomponowanie w skalniak elementów stylizowanych na ruiny. Wtedy materiał musi się koniecznie odróżniać od reszty kompozycji.

Sposoby budowy skalniaka

Budując skalniak, pierwsze układa się kamienia największe, które następnie należy obkładać mniejszymi. Duże skały trzeba zakopać w ziemi na co najmniej 1/4 oraz lekko odchylić. Jeżeli skalniak ma być wysoki, musimy wcześniej nawieźć ziemi oraz np. gruzu budowlanego, który pozwoli dodatkowo nadać konstrukcji odpowiedniej sztywności. Nie powinien on jednak w żadnym wypadku zawierać szkodliwych odpadów w rodzaju resztek pap, smołowanych desek itp.

Tarasy można konstruować, tworząc wcześniej zabezpieczone siatką poziomy. Taka budowla będzie bardziej odporna na osiadanie i rozmywanie przez deszcz. Rośliny sadzimy w nieckach lub używamy zamaskowanych donic. Pamiętajmy też o tym, że budowę skalniaka należy rozłożyć w czasie. Po ułożeniu całej konstrukcji, a przed posadzeniem roślin, trzeba bowiem poczekać aż ziemia osiądzie. Żeby przyspieszyć proces, można skalniak przez tydzień codziennie podlewać.

Narzędzia niezbędne do zrobienia skalniaka

Do budowy skalniaka potrzebne będą przed wszystkim wszelkiego rodzaju wózki ogrodowe, dzięki którym przewieziemy skały, kamienie oraz glebę. Przydadzą się również do transportu donic oraz roślin przeznaczonych do posadzenia. Niezbędnymi narzędziami mogą okazać się wszelkiego rodzaju szpadle, łopaty oraz saperki. Do umocnienia skalniaka używa się kratownic, siatek oraz palisad. Można również wykorzystać plecionki z wikliny. Przy sadzeniu roślin przydadzą się z kolei ogrodnicze grabki. Do podlewania wykorzystywać będziemy zaś konewek lub delikatnych zraszaczy.

Jeżeli planujemy stworzenie dużego ogrodu skalnego, potrzebny będzie profesjonalny sprzęt budowlany. Dzięki młotom wyburzeniowym rozłupiemy skały, a za pomocą koparek uda nam się szybko usypać wzgórek o pożądanej wielkości.

Wybór i sadzenie roślin

Wybór roślin zależy od naszych upodobań oraz rodzaju ogrodu skalnego. Na skalniakach górskich świetnie sprawdzą się karłowate odmiany kosodrzewin, jałowców oraz cyprysików. Nasłonecznione zbocza odpowiednie będą także dla:

• aceny,
• żagwinu,
• smagliczki górskiej,
• bodziszków,
• kocimiętki,
• sasanki,
• orlików,
• rozchodników.

Jeżeli nasz ogród usadowiony jest na stoku północnym, należy obsadzić go roślinami dobrze znoszącymi zacienienie. Z iglaków wybierzemy wówczas np. choinę kanadyjską oraz mikrobiotę syberyjską. Innymi gatunkami odpowiednimi na takie stanowisko są:

• funkie,
• barwinki,
• pierwiosnki,
• dąbrówki rozłogowe,
• tojeść rozesłana,
• żurawki ogrodowe,
• tawułka chińska.

Ciekawą odmianą ogródków skalnych jest tzw. rabata żwirowa nawiązująca do ogrodów w stylu japońskim. Umieszcza się w nich zwykle pojedyncze skały, a dominującą formą są rozległe, pokryte żwirem powierzchnie. Kamyki usypuje się na podłożu z włókniny. Do takiego założenia wybierzemy bukszpany, klony palmowe, hortensje, azalie oraz rosnące w kępach trawy ozdobne. Jak zaplanować nawadnianie tego typu ogródka? Ze względu na duże rozmiary najlepszym rozwiązaniem będzie założenie systemu z linią kroplującą.

Jak zrobić skalniak w ogródku – podsumowanie

Dobrze zaprojektowane oraz założone skalniaki stanowią niewątpliwą ozdobę. Do ich zalet należy też duża użytkowość – z powodzeniem można wkomponować je w już istniejącą architekturę. Ciekawie pomyślane pozwolą zagospodarować np. walący się mur, starą studnię czy nieestetyczną skarpę. Wiele osób zastanawia się nad tym, jak zbudować szklarnię na warzywa, aby pasowała do ozdobnego ogrodu. Ratunkiem tutaj mogą okazać się właśnie kamienne elementy w jej obrębie, które po obsadzeniu roślinami nadadzą konstrukcji bardzo estetycznego wyglądu.

Ogródki skalne da się zakładać właściwie przez cały sezon, a ich wygląd ogranicza jedynie nasza wyobraźnia. Rośliny używane do nasadzeń na skalniakach są często bardzo piękne, a przy tym wytrzymałe. Wymagają jedynie podlewania, okresowego nawożenia oraz pielenia. Niektóre gatunki trzeba również zabezpieczyć na okres zimy przed mrozem.