Skąpane w fiolecie prowansalskie pola czy urocze ogrody w angielskim stylu? Lawenda zachwyca w każdej postaci – hodowana w domu, na działce przed domem oraz na większych połaciach ziemi. Jak pielęgnować lawendę, by kwitła długo i obficie, a także zachwycała swoim zapachem?
Skąpane w fiolecie prowansalskie pola czy urocze ogrody w angielskim stylu? Lawenda zachwyca w każdej postaci – hodowana w domu, na działce przed domem oraz na większych połaciach ziemi. Jak pielęgnować lawendę, by kwitła długo i obficie, a także zachwycała swoim zapachem?
Gatunki lawendy
Najbardziej rozpoznawalnym i często uprawianym gatunkiem jest Lavandula angustifolia, znana również jako lawenda wąskolistna. Jest ceniona za swoje intensywnie aromatyczne kwiaty i stosunkowo niskie wymagania uprawowe. Kolejny popularny gatunek, Lavandula x intermedia, znany jako lawenda holenderska lub lawenda mieszańcowa, jest hybrydą pomiędzy lawendą wąskolistną a lawendą szerokolistną (Lavandula latifolia). Charakteryzuje się większymi kwiatostanami i jest często wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym. Lavandula stoechas, znana jako lawenda hiszpańska, wyróżnia się nietypowymi kwiatostanami przypominającymi motyle i silnym, ziołowym zapachem. Inne, mniej znane gatunki, takie jak Lavandula lanata czy Lavandula canariensis, są także uprawiane ze względu na swoje dekoracyjne wartości i unikatowe aromaty. Każdy z tych gatunków ma swoje specyficzne wymagania dotyczące uprawy i pielęgnacji, ale wszystkie dzielą wspólną miłość do słonecznych stanowisk i dobrze przepuszczalnej gleby.
Właściwości lawendy, czyli dlaczego warto uprawiać lawendę
Piękna, aromatyczna, ale liczy się też wnętrze! Lawenda jest wyjątkową rośliną z pełnym pakietem zalet – poznaj jej wszystkie właściwości i dowiedz się, dlaczego warto zająć się pielęgnacją lawendy!
- Właściwości lecznicze – dobrze znany zapach lawendy jest wynikiem tego, że roślina jest bogata w aromatyczne olejki. Te z kolei wykorzystywane są w medycynie naturalnej, jako środek uspokajający, pomagający się zrelaksować. Kojące działanie lawendy nie jest jednak usypiające – wręcz przeciwnie! Pomaga zachować jasność umysłu i potrzebną koncentrację. Napary z lawendy to wspaniały lek na trawienie. Niestrawności i zaparcia przegrywają z działaniem tej niezwykłej rośliny, podobnie jak bóle brzucha i menstruacyjne. Jeśli więc zastanawiasz się, jakie zioła sadzić w ogrodzie, rozważ dołączenie do nich lawendy!
- Lawenda w kuchni – lawenda okazuje się być także wspaniałą przyprawą znajdującą zastosowanie w deserach i daniach obiadowych. Stosowana w postaci surowej lub suszonej często staje się dodatkiem kuchni prowansalskiej lub śródziemnomorskiej – zaskakująco dobrze komponuje się z rybami i mięsem, choć z powodzeniem można ją również stosować w sałatkach. W Prowansji ogromną popularnością cieszy się też miód lawendowy wyróżniający się ciekawym aromatem.
- Zastosowanie w kosmetyce – kosmetyki lawendowe są dobrze znane miłośnikom perfum i perfumowanych mydeł, balsamów czy kremów. Jednak obecność lawendy nie dziwi nikogo także w przypadku szamponów – zmniejsza wydzielanie sebum, co ma zastosowanie w preparatach do włosów przetłuszczających się. Cenione są także właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, a miłośnicy masażu chętnie sięgają po olejki eteryczne wytwarzane z lawendy.
- Działanie odstraszające – nawet jeśli nie interesuje Cię ziołolecznictwo czy zastosowanie lawendy w kuchni i kosmetykach, na pewno docenisz tę roślinę w swoim ogrodzie nie tylko ze względu na wygląd. Wspomniane już, silnie aromatyczne olejki lawendy są wyczuwalne nie tylko dla ludzi. Czują je również komary i kleszcze, tyle że dla nich zapach ten jest wysoce nieprzyjemny – warto więc zasadzić lawendę przy tarasach i na balkonach. Pszczoły natomiast uważają zapach lawendy za bardzo atrakcyjny, co zachęca je do zbierania pyłków z jej kwiatów.
W jakich warunkach rośnie lawenda?
Jak pielęgnować lawendę, by pięknie kwitła i swoim zapachem uprzyjemniała Ci przebywanie w ogrodzie lub na balkonie? Na szczęście jest to roślina o dość niskich wymaganiach, która dobrze znosi nawet siarczyste mrozy! Warto jej jednak zapewnić jak najlepsze warunki. Wówczas odwdzięczy się długim i obfitym kwieciem, które będziesz podziwiać nawet przez cztery miesiące – od czerwca do września.
Temperatura otoczenia
Jak pielęgnować lawendę w ogrodzie i w domu? Najpopularniejsza odmiana, czyli lawenda wąskolistna, nie sprawi Ci najmniejszych problemów pod kątem optymalnej temperatury. Okazuje się bowiem, że jest odporna na duże mrozy, nawet do -25°C! Przy tak niskich temperaturach należy ją jednak okrywać, by mieć pewność, że jej pędy nie zostaną uszkodzone. Nieco inaczej wygląda to przy innych odmianach lawendy, jak również w przypadku hodowania rośliny w pojemnikach – wówczas odporność na mróz jest niższa. Niemniej zimą należy im zapewnić temperatury nie wyższe niż 5-10°C, więc lepszą opcją jest trzymanie ich na zewnątrz – doniczki można wtedy zabezpieczyć np. styropianem.
Rodzaj gleby
Jak pielęgnować lawendę? Na pewno trzeba zadbać o zapewnienie jej idealnego podłoża! Ziemia, w jakiej rośnie najlepiej, powinna być zasadowa, uboga w próchnicę i przepuszczalna. Dlatego też hodując lawendę w domu lub na balkonie, konieczne jest wykonanie odpowiedniego drenażu w donicy.
Natężenie światła
Lawenda kocha słońce – wystarczy wyobrazić sobie krajobraz Prowansji, czyli rozciągające się na ogromnych powierzchniach pola lawendy nie osłonięte niczym przed palącym słońcem. Ciepłe i jasne stanowiska są gwarancją pięknego kwitnienia, ale ważne jest także zachowanie pewnego odstępu pomiędzy krzaczkami – potrzebują one przewiewności, która chroni je przed chorobami grzybowymi.
Wilgotność
Jak pielęgnować lawendę w ogrodzie? Czy wymaga ona intensywnego podlewania? Lawenda jest rośliną lubiącą lekko wilgotne podłoża, ale nienawidzącą przelewanie. Dużo lepiej czuje się w warunkach suszy niż ulewnego deszczu. Jeśli więc przeprowadzasz podlewanie trawnika, postaraj się, aby zraszacz nie sięgał na rabaty z lawendą. W przypadku lawendy w ogrodzie nic nie poradzisz na utrzymujące się przez kilka dni opady, ale jeśli zastanawiasz się, jak pielęgnować lawendę na balkonie, najlepszym sposobem jest umieszczenie jej pod daszkiem, który ograniczy przyjmowanie wody deszczowej przez roślinę.
Cięcie sanitarne i nawożenie lawendy
Jakie jeszcze zabiegi pielęgnacyjne są potrzebne przy uprawie lawendy? Jeśli martwisz się koniecznością regularnego nawożenia, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość – roślinę tę można, ale nie trzeba dodatkowo zasilać mieszankami mineralnymi. Jeśli jednak zależy Ci na jak najlepszym kwitnieniu, możesz sięgać po nawozy długodziałające – wystarczy, że użyjesz ich raz w roku wiosną, a przez resztę sezonu nie musisz się przejmować dostarczaniem lawendzie potrzebnych składników odżywczych.
Nieco bardziej skomplikowane w pielęgnacji lawendy w ogrodzie i w domu okaże się jej przycinanie. Jest to zabieg konieczny, jeśli chcesz zachować zwarty pokrój krzewinek i mieć gwarancję ich efektownego kwitnięcia każdego roku. Trzeba jednak trzymać rękę na pulsie – cięcie jesienne należy wykonać od razu po przekwitnięciu łodyg. Im szybciej, tym lepiej, ponieważ spóźnione cięcie może mocno osłabić roślinę i uczynić ją podatniejszą na szkodliwe działanie mrozu. Jeśli przegapisz moment podcinania lawendy jesienią, możesz przeprowadzić solidniejsze cięcie wiosną – wówczas pędy lawendy skraca się o 1/3 ich długości.
Co jeśli nie przeprowadzisz pielęgnacyjnego cięcia lawendy? Roślinie co prawda nie stanie się nic złego, ale utraci ona swój urok – pędy będą zbyt rozłożyste, a kwiaty nie będą tworzyć zwartego bukietu, lecz zostaną mało efektownie rozproszone.
Pielęgnacja lawendy a pory roku
Jak pielęgnować lawendę na przestrzeni całego roku? Warto uporządkować tę wiedzę, aby nie pominąć żadnego istotnego zabiegu, mogącego mieć wpływ na ostateczny wygląd tych pięknych kwiatów:
- Jak pielęgnować lawendę wiosną – jest to czas na nawożenie rośliny. Stosować w tym celu można organiczne nawozy, jak kompost czy obornik, ale dostępne są także wieloskładnikowe nawozy mineralne specjalnie do lawendy. To także dobry moment na wykonanie pielęgnacyjnego cięcia po zimie – jeśli przycinanie lawendy było przeprowadzane na bieżąco po jej przekwitaniu, teraz usuń tylko uschnięte i połamane pędy.
- Lawenda latem – w miesiącach letnich lawenda ma cieszyć oczy i nos, a do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych należy jej podlewanie – przede wszystkim w okresie suszy. Dobrym pomysłem jest także ścinanie kwitnących pędów na bukiety – lawenda kwitnie na tyle długo, że w ściętych miejscach szybko pojawią się nowe kwiaty.
- Jesienne zabiegi – czyli przycinanie lawendy. Ważne, aby cięcie wykonać w słoneczny, lecz nie upalny dzień. Opady deszczu mogłyby bowiem przynieść ryzyko choroby. Co więcej, cięcie powinno odbyć się na 4 tygodnie przed pierwszymi przymrozkami, aby roślina zdążyła się wzmocnić przed nadejściem trudnej pogody.
- Jak pielęgnować lawendę zimą – jak już wspomnieliśmy, dobrą praktyką jest okrywanie lawendy, pomimo iż jest to roślina o wysokiej mrozoodporności. Do tego celu można wykorzystać gałązki świerkowe lub korę. Zabezpieczanie będzie miało szczególne znaczenie w przypadku młodych, jeszcze wrażliwych krzewinek.
Jak rozmnażać lawendę?
Rozmnażanie lawendy jest stosunkowo proste i może być wykonane na kilka sposobów, z których najpopularniejsze to poprzez sadzonki pędowe, podział roślin i wysiew nasion. Rozmnażanie przez sadzonki pędowe jest najbardziej efektywną i powszechną metodą. Polega ono na odcięciu młodych, ale już zdrewniałych pędów o długości około 10-15 cm, najlepiej w późnym latem. Pędy te należy umieścić w mieszance torfu i piasku lub perlitu, aby zapewnić odpowiednią wilgotność i drenaż. Ważne jest, aby utrzymywać sadzonki w ciepłym miejscu i regularnie je podlewać, aż do wytworzenia się korzeni, co zwykle trwa kilka tygodni. Podział roślin to kolejna metoda, polegająca na podzieleniu dorosłych, dobrze rozwiniętych krzewów lawendy, co najlepiej robić na wiosnę. Ta metoda jest idealna do odmładzania starszych roślin. Wysiew nasion jest rzadziej stosowany, ponieważ wymaga więcej czasu i cierpliwości. Nasiona lawendy wysiewa się na początku wiosny pod osłonami, a młode rośliny wysadza się na stałe miejsce po ostatnich przymrozkach. Należy pamiętać, że lawenda z nasion może nie zachować cech rośliny macierzystej, szczególnie w przypadku odmian hybrydowych. Niezależnie od wybranej metody, ważne jest zapewnienie młodym roślinom odpowiednich warunków do wzrostu, takich jak wystarczające nasłonecznienie, dobrze przepuszczalna gleba i regularne podlewanie.
Narzędzia niezbędne do pielęgnacji lawendy
Uprawa lawendy jest zasadniczo łatwa i najczęściej nie wymaga korzystania ze specjalistycznych narzędzi. Wyjątkiem jest oczywiście dobry sekator ręczny, który sprawi, że formowanie krzewinek będzie przebiegało sprawnie, a cięcia będą równe, więc i dobre dla roślin.
Lawendy rzadko chorują, jednak zdarza się, że zaatakują je choroby grzybowe. W takiej sytuacji niezbędne okażą się opryskiwacze ogrodowe, które pomogą rozprowadzić fungicydy na roślinach – równomiernie i szybko. Które opryski sprawdzą się w takim przypadku? Sięgnij po sprawdzone rozwiązania – należą do nich środki, które stosuje się np. do oprysków drzew owocowych, takie jak Amistar 250 SC (0,05%), Topsin 500 SC (0,1%) czy Gwarant 500 SC (0,2%).
Naturalnie z narzędzi ogrodniczych potrzebna Ci będzie również mała motyka do usuwania chwastów rosnących w pobliżu lawendy oraz konewka – w razie gdyby zaszła konieczność podlania krzewinek w okresie suszy.
Jak pielęgnować lawendę – podsumowanie
Lawenda jest niezwykle wdzięczną rośliną – przy niewielkim wysiłku włożonym w jej pielęgnację, możesz zyskać naprawdę sporo korzyści. Oprócz stworzenia pięknej dekoracji ogrodu i radości z wyjątkowych zapachów roztaczających się w Twoim otoczeniu, możesz się także cieszyć latem bez uciążliwych komarów i niebezpiecznych kleszczy. Chcesz więcej? Zacznij korzystać z lawendy w kuchni i stosuj ją jako naturalny środek na problemy gastryczne. A jeśli masz zacięcie do wytwarzania kosmetyków, z pewnością znajdziesz mnóstwo zastosowań na aromatyczną lawendę.
Udostępnij