Precyzyjny pomiar przedmiotów jest niezwykle istotny w szeregu branż. Aby uzyskiwać dokładne wyniki, należy co pewien czas przeprowadzać korektę wskazań wagi zgodnie ze wzorcami. Podpowiadamy, jak należy zrobić to właściwie i czym mogą skutkować ewentualne zaniedbania w tej kwestii.
Precyzyjny pomiar przedmiotów jest niezwykle istotny w szeregu branż. Aby uzyskiwać dokładne wyniki, należy co pewien czas przeprowadzać korektę wskazań wagi zgodnie ze wzorcami. Podpowiadamy, jak należy zrobić to właściwie i czym mogą skutkować ewentualne zaniedbania w tej kwestii.
Aby waga spełniała swoje zadanie, powinna być używana zgodnie z przeznaczeniem i jej specyfikacją techniczną. Przede wszystkim nie można na szalce kłaść towarów przekraczających ustaloną przez producenta masę maksymalną. Trzeba także przestrzegać określonego zakresu temperatury, do pracy w której dany model stworzono. Jeżeli np. waga nie została zaprojektowana do użytku w ujemnych temperaturach, to podczas handlu na zimowym targowisku jej wskazania mogą okazać się błędne.
Wagom elektronicznym często szkodzi także wysoka wilgotność i narażenie na działanie wody. Urządzenia ważące używane w trudniejszych warunkach (pod gołym niebem, w kuchniach itp.) powinny zatem posiadać klasę wodoodporności/wodoszczelności potwierdzoną odpowiednim stopniem IP.
Dlaczego waga elektroniczna pokazuje różne wyniki?
Bywa, że użytkownicy wag skarżą się na występowanie problemów z uzyskaniem powtarzalnego wyniku przedmiotów ważących dokładnie tyle samo. Tego typu zjawisko jednak najczęściej spowodowane jest nie awarią wagi, ale niewłaściwą techniką ważenia. Aby uzyskać dokładne oraz niezmienne wyniki, urządzenie powinno przede wszystkim stać na możliwie jak najbardziej równej powierzchni. Produkty warto też kłaść na środku platformy.
Nawet jeżeli ściśle przestrzegamy powyższych zaleceń, nie da się uniknąć tego, że dokładność wagi będzie z czasem maleć i ostatecznie ulegnie ona rozkalibrowaniu. Jest to zjawisko w pełni normalne, a częstość jego występowania wiąże się ściśle z intensywnością użytkowania danego sprzętu. Mają na to duży wpływ przede wszystkim wszelkiego rodzaju wstrząsy, a także środowisko, w jakim eksploatuje się urządzenie (wspomniana wilgotność, zapylenie, wahania temperatury itp.).
Kalibracja co to jest – definicja
Wzorcowanie wagi, czyli kalibracja, polega na porównaniu ilościowym. Na platformie umieszcza się wzorzec masy zbliżony do maksymalnej wartości udźwigu i sprawdza odczyt. Pozwala to określić oraz udokumentować działanie wagi. Po przeprowadzeniu procesu wystawiane jest świadectwo. Znajduje się w nim porównanie wskazań wagi z wartościami referencyjnymi.
Jeżeli błąd będzie zbyt duży, wzorcowanie zostanie niezaliczone. Wówczas przeprowadzana zostaje adiustacja, która polega na modyfikacji wskazań tak, żeby odpowiadały przypisanym wadze standardom. Proces kalibracji następnie ponawia się (przeprowadza do skutku), aż do otrzymania oceny „zaliczone”.
Świadectwo wzorcowania ważne jest przez ściśle określony okres i po jego upływie należy kalibrację powtórzyć. Czas ocenia osoba wystawiająca dokument na podstawie tzw. ryzyka, czyli głównie przeznaczenia wagi i warunków jej użytkowania. Chociaż nie ma określonego prawem terminu, to w wielu serwisach przyjęło się standardowe ustalanie cykli rocznych. W przypadku podwyższonego ryzyka okres ten może ulec skróceniu, natomiast przy obniżonym – wydłużeniu.
Użytkownicy wag nie mogą zapominać, że równie ważne jest testowanie wag pomiędzy terminami zaplanowanej kalibracji. Można to robić samodzielnie, a czynność taka pozwala zawczasu wykryć wszelkiego rodzaju niezgodności procesu ważenia. Robi się to z użyciem tzw. wzorców testowych, sprawdzając zgodność parametrów ze specyfikacją. Testuje się np. powtarzalność wyników, centryczność czy czułość. Dzięki szybkiemu wykrywaniu wszelkiego rodzaju nieprawidłowości usterki mogą zostać zawczasu usunięte i dokładność pomiarów zostanie zachowana.
Kalibracja wagi jubilerskiej
Okresowa kalibracja wagi jubilerskiej jest czynnością niezwykle istotną. Przekłada się ona na wymierne korzyści, ponieważ w ich przypadku zwykle nawet niewielkie odchylenia mogą wygenerować znaczne koszty materiałowe. Tyczy się to zwłaszcza sytuacji związanych z ważeniem drogocennych kruszców czy kamieni szlachetnych. Tym samym oszczędności związane z zaniechaniem wzorcowania mogą spowodować w efekcie znaczne straty. Zaniedbania mogą także skutkować:
- Kłopotami z audytem
- Reklamacjami i zwrotami
- Pogorszeniem jakości produktów
Wagi kieszonkowe powinny być więc także regularnie serwisowane. Tym bardziej, że jako sprzęty używane często mobilnie bywają one narażone na różnego rodzaju zdarzenia skutkujące rozkalibrowaniem.
Kalibracja wagi elektronicznej
Każda waga sklepowa przed legalizacją powinna zostać skalibrowana. Nabywając sprzęt od autoryzowanego sprzedawcy, powinniśmy mieć pewność, że wyniki będą precyzyjne. Taka waga musi być zweryfikowana, skonfigurowana i opatrzona plombą. Nie ma więc prawnego obowiązku ponownego wzorcowania zakupionych wag legalizowanych. Warto jednak rozważyć cykliczne przeprowadzanie takiej czynności. Jest to zalecane głównie ze względu na mniejsze straty materiałowe, a tym samym oszczędności.
Obowiązek legalizacji wag dotyczy – oprócz wag handlowych – także urządzeń używanych podczas wyrobu lekarstw w aptekach, w placówkach medycznych, laboratoriach analitycznych i farmaceutycznych, wag wykorzystywanych do wydawania opinii biegłych (w sądach, przy obliczaniu opłat, odszkodowań itp.), a także używanych przez celników. Nie muszą jej podlegać wagi kontrolne do wewnętrznych procesów lub ważenia sprawdzającego.
Samodzielna kalibracja wag legalizowanych jest zabroniona, mogą przeprowadzać ją jedynie jednostki do tego uprawnione. Taka waga elektroniczna po wzorcowaniu powinna przejść ponowny proces legalizacji. Wykonuje się ją więc standardowo po naprawach serwisowych wymagających ponownego wzorcowania. Bardzo ważne więc, żeby zawczasu sprawdzić czy dana jednostka ma kompetencje do kalibracji wagi legalizowanej. Trzeba zaznaczyć, że przeprowadzanie kontroli serwisowej w przypadku wag legalizowanych jest wskazane nawet w przypadku podejrzenia uszkodzenia wagi, np. w wyniku silnego wstrząsu podczas upadku.
Jedynym przypadkiem, kiedy ponowna legalizacja nie jest wymagana dotyczy kalibracji wewnętrznej. Odnosi się do urządzeń posiadających wzorce wewnątrz wagi i odbywa się ona automatycznie lub na życzenie przez serwis. Użytkownik do tych wzorców nie ma dostępu.
Warto przy tym wspomnieć, że legalizacja dokonana przed 26 kwietnia 2019 r. jest ważna przez następne 3 lata, natomiast po tej dacie przez 2 lata (w obu przypadkach odlicza się ostatni miesiąc). Ponowne legalizacje przeprowadza się cyklicznie przed upływem 25 miesięcy. Wskazanych terminów należy pilnować, ponieważ ich niedotrzymanie może skutkować zatrzymaniem sprzętu do kontroli (tym samym przestojami) oraz nałożeniem mandatu.
-
Waga licząca – 30 kg / 1 g – biała 279,00 zł
-
Waga licząca – 30 kg – 1 g – 30,5 x 22 cm
279,00 zł259,00 zł -
Waga kieszonkowa – 500 g – 0,01 g
85,00 zł79,00 zł -
Waga licząca – 30 kg / 10 g – legalizacja
Niepewność wzorcowania wag i niepewność pomiaru
Kwestią kluczową podczas wzorcowania wagi jest wyznaczenie niepewności pomiaru. Parametr pozwala na ilościowe określenie wątpliwości odnośnie wyników pomiaru. Zgodnie z definicją zawartą w „Międzynarodowym słowniku terminów metrologii” (pkt 2.39) wzorcowanie to:
Działanie, które w określonych warunkach, w pierwszym kroku ustala zależność pomiędzy odwzorowywanymi przez wzorzec pomiarowy wartościami wraz z ich niepewnościami pomiaru, a odpowiadającymi im wskazaniami wraz z ich niepewnościami, a w drugim kroku wykorzystuje tę informację do ustalenia zależności pozwalającej uzyskać wynik pomiaru na podstawie wskazania.
Uważa się zatem, że jeżeli na świadectwie wzorcowania nie uwzględniono niepewności pomiaru, to nie zostało ono wystawione prawidłowo.
Ustalanie niepewności pomiaru jest czynnością dość skomplikowaną i powinno się ją przeprowadzać zgodnie z dokumentem referencyjnym „EURAMET cg-18”. Spośród wielu powodów skutkujących niepewnością pomiaru wyróżnia się m.in. rodzaj wagi, wzorzec referencyjny użyty do wzorcowania, otoczenie, w którym przeprowadzono pomiar, a nawet osobę obsługującą wagę.
Trzeba zaznaczyć, że zgodnie z wymogami prawa dopuszczalny błąd pomiaru nie powinien przekraczać wartości uwzględnionej na tabliczce znamionowej. Dla wag sklepowych często jest to 5 g, dla magazynowych – np. 20 g.
Właściwa kalibracja a bezpieczeństwo
Jak już wspomniano, w przypadku wag używanych do handlu, wszelkiego typu nieprawidłowości podczas pomiaru będą skutkowały przede wszystkim kosztami. Wliczają się w nie straty materiałowe, a także kwestie związane z ewentualnymi roszczeniami reklamacyjnymi czy audytami.
Większe problemy generują błędy występujące podczas ważenia surowców używanych w procesach produkcyjnych. Mogą bowiem skutkować pogorszeniem jakości wytwarzanych wyrobów, a nawet – zwłaszcza w przypadku żywności lub kosmetyków – zagrożeniem dla bezpieczeństwa przyszłych użytkowników.
Równie ważna jest kalibracja wag laboratoryjnych przeznaczonych do ważenia odczynników i środków chemicznych przeznaczonych do dalszych procesów. Ma to ogromny wpływ zarówno na dokładność przeprowadzanych doświadczeń, jak i na bezpieczeństwo pracowników zakładów. W przypadku pomyłek może bowiem dojść do nieoczekiwanych zjawisk chemicznych powodujących realne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Ta sama zasada dotyczy np. wag hakowych czy platformowych, obsługujących ciężkie ładunki w hurtowniach lub na budowach. Również tam wszelkie błędy mogą być tragiczne w skutkach.
Udostępnij