Spawalnictwo jest bardzo szeroką dziedziną zajmującą się wykonywaniem trwałych połączeń między dwoma elementami zwykle metalowymi. Można podzielić je na kilka metod, a każda z nich przeznaczona jest do obrabiania innych materiałów. Różnią się również ogólną zasadą działania oraz warunkami, w jakich się je stosuje. Bez wątpienia do jednych z najpopularniejszych sposobów spawania należy MIG/MAG. Czym zatem się cechuje ta technika i do czego się ją stosuje? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Spawalnictwo jest bardzo szeroką dziedziną zajmującą się wykonywaniem trwałych połączeń między dwoma elementami zwykle metalowymi. Można podzielić je na kilka metod, a każda z nich przeznaczona jest do obrabiania innych materiałów. Różnią się również ogólną zasadą działania oraz warunkami, w jakich się je stosuje. Bez wątpienia do jednych z najpopularniejszych sposobów spawania należy MIG/MAG. Czym zatem się cechuje ta technika i do czego się ją stosuje? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Zacznijmy od podstaw. Na czym polega metoda MIG/MAG?
Na początku warto zaznaczyć, że na spawanie MIG/MAG składają się dwie metody – MIG i MAG. Są one jednak na tyle podobne, że zwykle mówi się o nich razem. Zalicza się je do technik spawania przy użyciu elektrody topliwej w osłonie gazów (GMAW). Różnica między metodami MIG a MAG wynika z rodzaju zastosowanego gazu. W przypadku pierwszego sposobu wykorzystuje się obojętne gazy osłonowe np. hel czy argon. Z kolei w drugiej technice występują aktywne gazy osłonowe jak dwutlenek węgla czy jego mieszanki z argonem, tlenem i helem. Osłony mają wpływ na cały proces spawania i stosuje się je w zależności od rodzaju obrabianego materiału.
Poza różnicą w wykorzystanym gazie ogólne zasady spawania MIG i MAG są takie same. Uchwyt spawarki, potocznie zwanej migomatem, wyposażono w specjalny podajnik drutu. Płynnie wysuwa on drut elektrodowy, do którego doprowadzany jest prąd o odpowiednim natężeniu. Gdy przewód znajduje się wystarczająco blisko materiału, powstaje łuk spawalniczy. Topi on zarówno element, jak i obrabianą powierzchnię. W efekcie powstaje tzw. jeziorko spawalnicze. Po odsunięciu palnika płynny metal zaczyna krzepnąć i tworzy spoinę łączącą krawędzie materiałów. Zadaniem gazu osłonowego jest ochrona przed szkodliwym działaniem powietrza atmosferycznego mogącego obniżyć jakość spawu.
Zastosowanie metody MIG/MAG. Co można nią spawać?
Podobieństwa między technikami MIG i MAG pozwoliły na wykorzystanie ich w jednym urządzeniu. Jedyne, co musisz zrobić to podłączyć do migomatu butlę z gazem aktywnym lub obojętnym, a będziesz w stanie spawać różne metale. Do czego zatem wykorzystasz obie metody?
- Spawanie MIG – do aluminium, miedzi, metali nieżelaznych i ich stopów
- Spawanie MAG – do rodzajów stali konstrukcyjnych niestopowych, niskostopowych i wysokostopowych oraz pozostałych metali nieżelaznych.
Dzięki temu MIG/MAG stanowi większość wszystkich technik spawalniczych wykorzystywanych w przemyśle. Jednak szerokie zastosowanie to nie jedyna zaleta tego sposobu. Daje ona też możliwość wygodnego kontrolowania procesu łączenia. Jest też stosunkowo szybka, a odkształcenia materiałów są niewielkie. Spawanie migomatem wyróżnia się też doskonałą wydajnością oraz możliwością mechanizacji i automatyzacji. Warto zaznaczyć, że metoda ta najlepiej sprawdza się w zamkniętych pomieszczaniach. Jest to efekt zastosowania gazu osłonowego, który mógłby zostać rozproszony przez podmuchy wiatru. Przez to jakość spoiny uległaby znacznemu obniżeniu.
Parametry spawania MIG/MAG. O czym musisz pamiętać?
Decydując się na metodę MIG/MAG powinieneś wiedzieć, z jakimi parametrami jest związana. Mają one znaczący wpływ na jakość i trwałość łączenia oraz ogólne spawanie migomatem. Poniżej znajdziesz najważniejsze czynniki:
- Rodzaj i biegunowość prądu spawania – zwykle wykorzystuje się prąd stały o biegunowości dodatniej, czyli podłącza się uchwyt spawalniczy do bieguna dodatniego, a przewód masowy do ujemnego. Powoduje on intensywne stapianie się drutu elektrodowego. Biegunowość ujemna (odwrotna) ma niekorzystny wpływ na cały proces.
- Natężenie prądu spawania – decyduje o efektywności stapiania drutu spawalniczego, a także o kształcie i głębokości wtopienia. Zbyt niski prąd powoduje przelot materiału zwarciowego, czego efektem jest przetop w kształcie owalnym. Wysokie natężenie może przyczyniać się do powstawania wgłębienia przetopu.
- Napięcie łuku spawalniczego – im większe jest napięcie łuku, tym jest on dłuższy. Zbyt duża wartość powoduje powstawanie rozprysków, porowatości i przyklejania. Z kolei za małe napięcie zmniejsza efektywność spawania.
- Prędkość podawania drutu – jeden z podstawowych parametrów spawarek MIG/MAG. Szybkość zależy do poziomu napięcia łuku. Należy ustawić ją tak, aby stapianie drutu przebiegało stabilnie.
- Rodzaj i średnica drutu – grubość obrabianego materiału oraz pozycja spawania decydują o wyborze odpowiedniego przewodu. Na rynku znajdziesz następujące średnice: 0,6 mm, 0,8 mm, 1 mm, 1,2 mm, 1,6 mm. W tej kwestii dużą rolę odgrywa też gęstość prądu. Mniejsza średnica to większa gęstość, a co za tym idzie – większa głębokość wtopienia.
- Natężenie przepływu gazu osłonowego – przyjmuje się, że przepływ gazu powinien wynosić 10 l/min na każdy milimetr średnicy drutu spawalniczego. Zbyt mała wartość może doprowadzić do tworzenia się wad np. porowatości. W przypadku dużego przepływu dochodzi często do tzw. rozdmuchiwania łuku spawalniczego.
- Wolny wylot – jest to długość wysunięcia drutu elektrodowego od jego topniejącego krańca do końcówki prądowej. Reguluje się go przez ustawienie uchwytu spawalniczego na odpowiedniej wysokości. Długość wpływa na intensywność stapiania. Jeżeli wolny wylot jest za długi, zaburzona zostaje stabilność łuku, co prowadzi do strzelania i powstawania rozprysków. Mały wylot powoduje z kolei przyklejanie drutu i niszczenie końcówki prądowej.
- Prędkość spawania – czyli z jaką szybkością przesuwany jest drut z jarzącym się łukiem elektrycznym. Dostosowuje się go do natężenia prądu, napięcia łuku i prędkości podawania drutu. Przyjmuje się, że przy spawaniu ręcznym prędkość wynosi od 0,25 do 1,3 m/min.
- Pochylenie uchwytu – kąt, pod którym spawany jest materiał, zależy od rodzaju spoiny, jaką chce się uzyskać. Gdy uchwyt ustawisz pionowo, wówczas wgłębienie i szerokość spoiny będą średniej wielkości. Pochylenie w kierunku spawania (ciągnąco) powiększa wtopienie, ale zmniejsza za to szerokość. Z kolei ustawianie uchwytu w stronę przeciwną do kierunku spawania spłaszcza spoinę i ją poszerza.
Właściwe określenie parametrów ma ogromne znaczenie podczas spawania MIG/MAG. Pamiętaj, aby dokładnie sprawdzić je wszystkie, zanim chwycisz za palnik spawarki.
Spawanie migomatem. Jak zrobić to porządnie i bezpiecznie?
Teraz, gdy już znasz podstawowe informacje na temat metody MIG/MAG, czas przygotować spawarkę do pracy, a materiał do obróbki. Od czego najlepiej zacząć?
Na początek warto skontrolować, czy w migomacie znajduje się wystarczająca ilość drutu elektrodowego. Ważny jest również jego stan. Jeżeli się okaże, że znajduje się na nim korozja, należy go bezzwłocznie wymienić. Montując nową szpulę, sprawdź docisk podajnika drutu. Powinien być ustawiony tak, aby przewód był prowadzony płynnie, a jednocześnie nie rozwijał się sam. Pierwsze kilka centymetrów (ok. 8 cm) trzeba wyprostować. Docinając go, zobacz czy końcówka nie jest wyszczerbiona. Na tym etapie warto przytrzymać drut, który może spowodować rozwinięcie się szpuli.
Przygotowanie materiału polega na jego dokładnym oczyszczeniu. W tym celu idealnie sprawdzi się szlifierka kątowa z założoną tarczą ścierną lub stalową szczotką. Możesz też wykorzystać ręczną szczotkę drucianą. Trzeba usunąć wszelkie zanieczyszczenia w postaci rdzy czy farby. Nie tylko utrudniają one zajarzenie łuku, ale i powodują zmiany w kierunku spawania oraz zmniejszają wytrzymałość spoiny. Powierzchnia na zacisk masowy też powinna być oczyszczona.
Do trzymania uchwytu spawalniczego możesz używać jednej lub dwóch dłoni. Wszystko zależy od poziomu Twojego doświadczenia. Jeżeli chcesz spawać metodą MIG/MAG za pomocą dwóch rąk, warto zaopatrzyć się w przyłbicę zakładaną na głowę. Ustawiając się do pracy, dobrze jest przyjąć pozycję umożliwiającą kontrolowanie jeziorka spawalniczego. Bardzo często palniki mają ergonomiczny kształt pewnie leżący w dłoniach. Doskonałym tego przykładem są uchwyty spawalnicze, w które wyposażono migomaty marki Stamos.
Jak już wcześniej wspominaliśmy, ustawienie palnika względem kierunku spawania w dużej mierze zależy od rodzaju łączenia i grubości materiału. Z kolei jego ruch wynika z ułożenia obrabianych elementów względem siebie. W przypadku spawania „krawędź do krawędzi” dobrą praktyką jest wykorzystanie ruchu zakrzywionego zygzakowatego. Nadaje się do cienkich powierzchni i pozwala na wprowadzenie spawu na każdy brzeg. Dzięki temu spoina wyróżnia się czystością. Na początku warto połączyć ze sobą oba elementy punktowo co kilka centymetrów. Unikniesz w ten sposób powiększania się szczeliny między materiałami.
Pamiętaj o zachowaniu bezpieczeństwa! W pierwszej kolejności powinieneś zapobiec uszkodzeniom oczu. Łuki spawalnicze emitują światło o bardzo dużej jasności mogące poparzyć rogówkę nawet przy krótkiej ekspozycji. Chcąc ochronić swój wzrok, zawsze korzystaj z przyłbic posiadających specjalne szkła ściemniające. Do dyspozycji masz tańsze maski, które trzeba trzymać w ręce oraz wygodniejsze nakładane na głowę. Te drugie sprawiają, że masz obie dłonie wolne. Ponadto promieniowanie UV łuku powoduje też poparzenia skóry, więc nie możesz zapomnieć o rękawicach, rękawach, specjalnych kapturach, fartuchach, a nawet kurtkach spawalniczych. Stanowią one również ochronę przed iskrami i odpryskami. Często wykonuje się je z dwoiny bydlęcej lub innych skórzanych materiałów odpornych na ogień. Do ich szycia zwykle wykorzystuje się nici kevlarowe, które nie topią się nawet przy bardzo wysokich temperaturach. Iskry stanowią też zagrożenie dla miejsca pracy, ponieważ mogą doprowadzić do pożaru. Aby tego uniknąć, usuń wszystkie łatwopalne przedmioty z otoczenia oraz zaopatrz się w gaśnicę do gaszenia urządzeń elektrycznych. Piasek też zda egzamin. Pod żadnym pozorem nie używaj wody! Zadbaj też o ochronę swoich dróg oddechowych. Podczas spawania często wydzielają się trujące opary np. przy obróbce stopów aluminium czy powłok cynowych. W dużych warsztatach często można spotkać przemysłowe instalacje odciągowe usuwające szkodliwe wyziewy. W domowych garażach najlepiej zadbać o dobry przewiew w pomieszczeniu. Na szczęście wiele profesjonalnych marek zajmujących się spawalnictwem, w tym niemiecki Stamos, ma w swoich ofertach produkty do ochrony spawacza.
Czy metoda MIG/MAG zasługuje na swoją popularność?
Bez wątpienia duża wszechstronność i wydajność spawania mają wpływ na popularność MIG/MAG w wielu różnych branżach. Dodatkowo dochodzi stosunkowo łatwy do przyswojenia proces łączenia materiałów. Najlepszym sposobem na przekonanie się do tej metody jest własnoręczne przetestowanie migomatu w swoim warsztacie.
Udostępnij