Temat domów pasywnych jest coraz częściej poruszany podczas dyskusji dotyczących oszczędzania energii w codziennym życiu. Wiele mówi się o ich znaczeniu dla środowiska i konieczności popularyzacji budownictwa pasywnego. Ale co to znaczy? Czym właściwie jest dom pasywny i jakie ma cechy? Tego dowiesz się po przeczytaniu naszego artykułu.
Temat domów pasywnych jest coraz częściej poruszany podczas dyskusji dotyczących oszczędzania energii w codziennym życiu. Wiele mówi się o ich znaczeniu dla środowiska i konieczności popularyzacji budownictwa pasywnego. Ale co to znaczy? Czym właściwie jest dom pasywny i jakie ma cechy? Tego dowiesz się po przeczytaniu naszego artykułu.
- Co to jest dom pasywny? Definicja
- Charakterystyka domu pasywnego, czyli na czym polega budownictwo pasywne
- Termoizolacja, ogrzewanie i technologie w domu pasywnym
- Dom pasywny a dom energooszczędny
- Typy domów pasywnych
- Wady i zalety domów pasywnych
- Narzędzia przydatne do budowy domu pasywnego
- Domy pasywne – podsumowanie
Co to jest dom pasywny? Definicja
Domem pasywnym nazywamy taki rodzaj budynku, w którym zastosowano rozwiązania mające na celu znaczące zmniejszenie zużycia energii potrzebnej do jego ogrzania. Przykłada się bardzo dużą wagę do użycia światła słonecznego, jako głównego źródła ciepła oraz wykorzystuje się systemy np. rekuperację, służące do jego odzyskania.
W efekcie zapotrzebowanie na energię w domu pasywnym w skali roku wynosi zaledwie 15 kWh na metr kwadratowy. Dla porównania dla domów budowanych w tradycyjnych sposób wartość ta wynosi nawet 120 kWh na metr kwadratowy.
Charakterystyka domu pasywnego, czyli na czym polega budownictwo pasywne
Na początku warto zaznaczyć, że koszty budowy domu pasywnego są bardzo duże. Z biegiem lat środki te zwrócą się dzięki zaoszczędzeniu na energii, ale trzeba przygotować spory budżet, żeby w ogóle wystartować z pracami. Jeżeli nie posiadasz takich pieniędzy, to możesz przeczytać nasz artykuł o tym, jak tanio wybudować dom.
Po zabezpieczeniu odpowiedniej kwoty należy przyjrzeć się działce pod budowę domu pasywnego. Jest to istotne ze względu na konieczność maksymalnego wykorzystania światła słonecznego, które najintensywniej pada od strony południowej. Przez to nie może ona być zasłonięta wysokimi budynkami, lasami czy górami. Dobrze jeśli drzewa rosną od strony północnej, ponieważ zmniejszą wychładzanie domu zimą.
Konstrukcja bryły domu pasywnego również musi być zgodna z pewnymi założeniami. Przede wszystkim strona południowa budynku powinna być najbardziej rozbudowana. Umieszczane są tam duże okna, a nawet przeszklone ściany, przez które wpada dzienne światło. Po tej stronie zlokalizowane są pomieszczenia, w których spędza się najwięcej czasu np. salon, kuchnia, jadalnia, pokoje dzieci itd. Z kolei ściana północna domu powinna być pozbawiona wszelkich otworów. Ostatecznie można wstawić niewielkie okienka. W tej części zwykle znajdują się pomieszczenia użytkowe takie jak garderoba, składzik, toaleta oraz sypialnie, jeżeli służą nam jedynie do spania.
W kwestii dachu zaleca się, aby był jednospadowy, tak aby ściana południowa budynku była jak największa. Ostatecznie można zastosować dach dwuspadowy. W tych rodzajach utrata ciepła jest znacznie mniejsza niż w wersjach wielospadowych czy łamanych. Warto też zdecydować się na poddasze użytkowe, w którym będzie można zastosować grubszą warstwę izolacyjną.
Odradza się dostawiania wszelkich przybudówek w postaci garażów czy balkonów ze względu na większą utratę ciepła przez te miejsca. Wyjątek stanowią np. oszklone tarasy umieszczone po południowej stronie. Nie ograniczają one wówczas dostępu do światła słonecznego.
Chcesz dokładnie poznać poszczególne fazy stawiania domku jednorodzinnego? Wszystkie informacje znajdziesz w artykule, w którym opisaliśmy etapy budowy domu.
Termoizolacja, ogrzewanie i technologie w domu pasywnym
Najważniejszymi elementami wszystkich domów pasywnych są rozwiązania, które zatrzymują ciepło wewnątrz budynku.
Jednym z nich jest odpowiednia izolacja przegród budowlanych m.in. ścian. W budownictwie pasywnym grubość warstwy wynosi nawet 30 cm, czyli prawie trzykrotnie więcej niż w zwykłych domach. Powinno się zastosować materiały o odpowiednim współczynniku przenikania ciepła. Zwykle w tym celu wybiera się styropian grafitowy. Konieczne jest też dobranie okien ze specjalnie zaprojektowanymi ramami i potrójnymi szybami zatrzymującymi ciepło w środku. Montuje się je na warstwie izolacyjnej, co pozwala uniknąć zjawiska mostów termicznych.
W związku z tym, że domy pasywne są z reguły szczelne, to konieczne jest zastosowanie odpowiedniego systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej. W tradycyjnym budownictwie używa się wentylacji grawitacyjnej, przez którą ucieka nawet 50% ciepła całego budynku. Dlatego w domach pasywnych stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiwaniem ciepła, czyli tzw. system rekuperacji. Opiera się ona zasysaniu chłodnego powietrza z zewnątrz, które jest filtrowane i ogrzewane w wymienniku ciepła (rekuperatorze), skąd przedostaje się do domu. Po pewnym czasie wraca do rekuperatora. Urządzenie pobiera ciepło z powietrza i wykorzystuje je do ogrzania kolejnej partii z zewnątrz. Dzięki systemowi rekuperacji można zmniejszyć straty ciepła o 70 – 90%.
Niestety w wielu krajach Europy klimat nie pozwala na wykorzystanie jedynie tych dwóch rozwiązań. Jesienią i zimą, kiedy nie ma wystarczającej ilości słońca, konieczne jest zastosowanie dodatkowych urządzeń grzewczych. Nadal jednak powinny one spełniać założenia domu pasywnego. Przykładem jest akumulacyjny piec elektryczny, który uruchamia się wyłącznie nocą, gdy w wielu krajach taryfa za prąd jest dużo niższa. Skupia on w sobie ciepło i oddaje je w ciągu dnia.
Kolejnym rozwiązaniem umożliwiającym ogrzanie domu pasywnego jest kominek na biomasę, czyli pellet. Produkowany jest z prasowanych drewnianych trocin i cechuje się wysoką wartością energetyczną, a jednocześnie generuje małą ilość popiołu. Nie wytwarza też szkodliwych substancji podczas spalania.
Bardzo dobrą i częstą praktyką przy budowie domów pasywnych jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Zwykle są to ogniwa słoneczne i pompy ciepła. Odpowiadają one za ogrzewanie wody użytkowej lub zasilanie ogrzewania podłogowego.
Dom pasywny a dom energooszczędny
Szukając informacji na temat domu pasywnego, z pewnością spotkasz się z tym, że wiele osób jako synonimu tej nazwy używa „dom energooszczędny”. Czy jest to właściwe? Nie do końca.
Można powiedzieć, że każdy dom pasywny jest domem energooszczędnym, ale nie każdy dom energooszczędny jest pasywny. Różnica wynika głównie z rocznego zużycia na energię cieplną. Jak już wspominaliśmy na początku, w budownictwie pasywnym chodzi o zmniejszenie poboru energii do 15 kWh na metr kwadratowy. W domach energooszczędnych wartość ta wynosi maksymalnie 70 kWh na metr kwadratowy.
Typy domów pasywnych
Na rynku można znaleźć oferty firm budowlanych, które wykorzystują różne techniki i materiały do stworzenia domu pasywnego. Jakie rodzaje masz do wyboru?
Dom pasywny z prefabrykatów
O domach pasywnych z prefabrykatów mówimy wtedy, gdy budynek stawiany jest z gotowych elementów np. ścian składanych w fabrykach lub firmach. Wbrew pozorom metoda ta nie sprawia, że budynek cechuje się gorszą energooszczędnością. Warunkiem jest dobranie odpowiednich materiałów, a następnie ich szczelne połączenie.
Dom pasywny modułowy
Dom pasywny modułowy pod pewnymi względami można uznać za rodzaj domu z prefabrykatów. W tym przypadku zamiast poszczególnych elementów w fabrykach buduje się całe fragmenty budynku, czyli moduły posiadające już wydzielone pomieszczenia. Dom może się składać z jednej lub kilku takich części.
Dom pasywny z drewna
Drewno jest bardzo częstym materiałem wykorzystywanym do budowy domu pasywnego. Zwłaszcza że wykonuje się z niego szkielet budynku. Właściwie obrobione i zaimpregnowane drewno jest niezwykle odporne na wilgoć oraz ogień. Cechuje się też ekologicznością, co idealnie pasuje do koncepcji domu pasywnego.
Dom pasywny z keramzytu
Pasywny dom z keramzytu, czyli specjalnego kruszywa powstającego w procesie wypalania gliny, cechuje się wysokim stopniem izolacji cieplnej, a także akustycznej. W połączeniu z warstwą styropianu zapewnia doskonałą energooszczędność budynku. Keramzyt nie pochłania wilgoci i jest w pełni naturalny, co dodatkowo przemawia za jego wyborem.
Wady i zalety domów pasywnych
Domy pasywne, mimo że stanowią nowość na rynku nieruchomości, to już zdążyły zdobyć grono zwolenników i przeciwników.
Sympatycy budownictwa pasywnego doceniają tę metodę ze względu na wielokrotnie wspominaną już energooszczędność. Budynki te nie stanowią takiego zagrożenia dla środowiska, jak domy stawiane tradycyjnymi metodami. Sprowadza się to też do zmniejszenia kosztów zużycia energii. Poprawia się również jakość życia. Za sprawą systemu rekuperacji domownicy mają stały dostęp do świeżego powietrza, bez konieczności otwierania okien.
Z drugiej jednak strony wiele osób wytyka utrudnienia związane z wybudowaniem domu pasywnego. Trzeba się bowiem trzymać określonych zaleceń i założeń, aby budynek miał odpowiednią konstrukcję, był zwrócony w dobrym kierunku i właściwe ocieplony. Kolejny minus wynika z dużych kosztów początkowych. Potrzebne są konkretne materiały wysokiej jakości, szczelne okna i drzwi. Sam projekt budynku też jest droższy niż dla tradycyjnego domu. Wadą może być też ograniczony układ pomieszczeń wewnątrz. Muszą one bowiem spełniać określone wymogi.
Narzędzia przydatne do budowy domu pasywnego
Budowa domu pasywnego to dość skomplikowane przedsięwzięcie. Jeżeli chcesz zrobić to samodzielnie, niezbędny będzie odpowiedni sprzęt budowlany, ale również spore doświadczenie w tej dziedzinie. Dlatego najbezpieczniej będzie skorzystać z usług profesjonalnej firmy specjalizującej się w budownictwie pasywnym. Fachowcy posiadają wiedzę, która pozwoli im zadbać o szczelną izolację budynku i założyć skomplikowany system rekuperacji.
Wcześniej jednak konieczne będzie dokonanie pomiarów niwelacyjnych terenu przeprowadzonych przez certyfikowanego geodetę. Posiada on sprzęt służący do precyzyjnego określenia różnic w wysokości poszczególnych miejsc działki. Po zakończeniu pomiarów przychodzi pora na prace ziemne, czyli wyrównanie oraz ubicie gruntu. Pomocne okażą się zagęszczarki płytowe. Następnie wykonuje się wykopy pod fundamenty. Poza łopatami wykorzystuje się też ciężki sprzęt taki jak koparki. Do budowy fundamentów potrzebna jest też betoniarka, w której wyrabia się duże ilości betonu.
Gdy fundamenty wyschną, można przystąpić do stawiania konstrukcji domu. W zależności od wybranej metody budowy stawiany jest drewniany szkielet budynku, łącznie z dachem i poszyciem ścian lub wznoszone są ściany z betonowych bloczków. W efekcie potrzebujesz elektronarzędzi do zbijania drewnianych elementów albo przyborów do murowania np. kielni, mieszadła do zaprawy czy młotka murarskiego.
Podczas ocieplania domu pasywnego styropianem niezwykle pomocnym sprzętem są maszyny i noże termiczne do styropianów. Posiadają one ostrza lub druty oporowe, które nagrzewają się do wysokich temperatur, przez co sprawnie przechodzą przez styropianowe płyty. Uzyskujesz w ten sposób gładkie cięcie pozbawione zadziorów. Nie ma też wszechobecnych kulek i kawałków utrudniających późniejsze porządkowanie placu budowy.
Po zakończeniu prac konstrukcyjnych można przejść do prac wewnątrz budynku w ramach stanu surowego zamkniętego oraz robót wykończeniowych. Wówczas niezbędne będą elektronarzędzia umożliwiające przykręcenie płyt gipsowo-kartonowych do ścian i sufitów, założenie wszystkich instalacji, wyłożenie podłóg i nie tylko.
Domy pasywne – podsumowanie
Nie da się ukryć, że popularność domów pasywnych będzie rosnąć z każdym dniem. Chęć ochrony środowiska oraz zmniejszenia zapotrzebowania na energię sprawia, że coraz więcej osób przychylniej patrzy na budownictwo pasywne. Aby jednak taki dom spełniał swoją funkcję, konieczne jest przestrzeganie zasad, o których przeczytałeś w tym artykule.
Jeżeli zainteresował Cię temat stawiania budynków, to zachęcamy do zapoznania się z naszymi pozostałymi wpisami. Dowiesz się z nich, jak założyć firmę budowlaną i nie tylko.
Udostępnij