Mury oporowe stanowią doskonałe zabezpieczenie przed osuwaniem się skarp i nasypów. Odpowiednio zaaranżowane spełniają także funkcje dekoracyjne. W dzisiejszym artykule podpowiadamy, czy na budowę muru trzeba mieć pozwolenie, których materiałów najlepiej użyć oraz jakie narzędzia będą nam potrzebne.
Mury oporowe stanowią doskonałe zabezpieczenie przed osuwaniem się skarp i nasypów. Odpowiednio zaaranżowane spełniają także funkcje dekoracyjne. W dzisiejszym artykule podpowiadamy, czy na budowę muru trzeba mieć pozwolenie, których materiałów najlepiej użyć oraz jakie narzędzia będą nam potrzebne.
Czym jest mur oporowy?
Zgodnie z prawem budowlanym murem oporowym będzie każda ściana zapobiegająca osuwaniu się gruntu. Może zabezpieczać zarówno naturalne skarpy, jak i sztuczne nasypy ziemne. Taka konstrukcja traktowany jest jako budowla – czyli element niebędący budynkiem lub małą architekturą. To bardzo ważne, ponieważ podczas budowy muru oporowego obowiązują odrębne przepisy.
Pozwolenie na budowę muru oporowego
Osoby zainteresowane tematem, jak tanio wybudować dom, wiedzą, że na postawienie konstrukcji do 35 m2 nie trzeba mieć pozwolenia. Może zatem je zdziwić, że na wybudowanie nawet niewielkiego muru oporowego jest ono wymagane. Dotyczy to również ścian typowo dekoracyjnych.
Ze względu na podobieństwo do elementów małej architektury (gazonów) wiele tego typu budowli powstaje bez zezwolenia. Często nawet bez świadomości, że naruszane są przepisy. Czy opłaca się ryzykować? Jeżeli do inspekcji wpłynie zawiadomienie o popełnieniu samowoli i organ stwierdzi, że dany obiekt spełnia rolę zabezpieczenia ziemi przed osuwaniem się, mogą czekać nas nieprzyjemności. Warto przy tym zaznaczyć, że sądy w przeważającej mierze przychylają się do wydanych wcześniej decyzji. W przypadku składania od nich odwołań zwykle odrzucają skargi i nakazują rozebranie konstrukcji. Dodatkowo za naruszenie przepisów grożą wysokie grzywny – teoretycznie sięgające do ponad miliona złotych.
Zgodnie z obowiązującym prawem po uzyskaniu pozwolenia można samodzielnie wybudować mur oporowy sięgający do wysokości maksymalnej 1,2 m. Powyżej tej wartości projektem musi zająć się osoba z odpowiednimi uprawnieniami. Konieczne będą m.in. wyliczenia odnośnie naporu gruntu, grubości ścian oraz głębokości fundamentów.
Rodzaje murów oporowych
Mury oporowe dzieli się na dwa podstawowe typy: tzw. suche oraz wykonane z użyciem zaprawy murarskiej. Te pierwsze można bez większych przeszkód budować do ok. 80 cm. Ich szerokość musi wynosić przynajmniej 1/3 wysokości. Dla zwiększenia stabilności ściana powinna być lekko nachylona w stronę skarpy, warto też użyć dużych kamieni do zakotwienia konstrukcji w gruncie.
Ze względu na pełnione funkcje wyróżniamy z kolei mury oporowe:
- zabezpieczające skarpy drogowe,
- umacniające wgłębniki (ozdobne obniżenia terenu w ogrodzie),
- będące elementem konstrukcji podjazdu,
- skracające stoki w ogrodach,
- postawione jako element tarasu ziemnego,
- będące jednocześnie ogrodzeniem.
Większość ścian oporowych może z powodzeniem spełniać funkcje dekoracyjne. Bardzo efektownie wyglądają zwłaszcza tarasy stworzone z kilku niewysokich murków.
Umiejscowienie muru oporowego w ogrodzie
Zakładając ogród, warto zawczasu zaplanować budowę muru oporowego. Zabezpieczyć wypada np. skarpę, na której zamierzamy wybudować domek narzędziowy, wyznaczyć ścieżkę lub zrobić podjazd dla samochodu. Czyli generalnie teren narażony na dodatkowe obciążenia mechaniczne.
Z niewielkich murów oporowych możemy też skonstruować schodki prowadzące na wzgórze lub ziemny taras. Dobrze sprawdzą się także do zabezpieczenia brzegów rowu odwadniającego czy przepływającego przez działkę strumienia. Budowa basenu na nachylonym terenie również zwykle będzie wymagała postawienia od strony szczytowej murku oporowego.
Powyższe rozwiązania spotyka się często w regionach górzystych. Odpowiednia aranżacja przestrzeni użytkowej wymaga tam od właścicieli bardzo dużej pomysłowości, a mur oporowy pozwala wygodnie „wykroić” płaskie miejsce do zagospodarowania.
Trzeba pamiętać, że obszarami szczególnie podatnymi na erozję są wzgórza o większym nachyleniu (powyżej 20°), zbudowane z gleb piaszczystych lub ilastych. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są: odsłonięcie terenu (grunt będzie wymywany przez deszcz) lub porośnięcie dużymi drzewami o płytkim systemie korzeniowym. Takie miejsca można dodatkowo zabezpieczyć specjalnymi kratami.
Nie bez znaczenia jest również funkcja estetyczna. W przypadku pochyłych działek mur doskonale sprawdzi się jako ciekawe ogrodzenie czy element ogródka tarasowego. Ponieważ grunt na skarpach zabezpieczonych murami ma skłonność do przesuszania się, idealnym pomysłem będzie obsadzenie ogrodu roślinami sucholubnymi lub zrobienie go w formie skalniaka. W innym przypadku niezbędne może okazać się zainwestowanie w sprzęt do nawadniania ogrodu.
Mury doskonale komponują się również z sadzawkami, fontannami i oczkami wodnymi, ponieważ po ich ścianach można spuścić kaskadę wodną. Z kolei na szczycie większej skarpy efektownie wyglądać będzie altana lub miejsce zaaranżowane na punkt widokowy. W przypadku takich rozwiązań dla bezpieczeństwa użytkowników warto uskok zabezpieczyć choćby drewnianym płotkiem.
Jeżeli już jesteś posiadaczem ogrodu z wysokim murem oporowym, który jednak nie wygląda zbyt estetycznie, warto obsadzić go maskującymi pnączami – np. dzikim winem lub bluszczem. Pod taką zieloną ścianą można umiejscowić ławkę, tworząc klimatyczny kącik do odpoczynku.
Niezbędne materiały do budowy muru oporowego
Do najpopularniejszych materiałów, które wykorzystuje się podczas stawiania ścian oporowych, należą:
- kamienie polne: tanie, estetyczne i ogólnodostępne, sprawdzą się do większości konstrukcji murowanych,
- łupki, piaskowce: skały bardzo atrakcyjnie wizualne, większych kamieni można użyć z powodzeniem do budowy murów suchych,
- beton – tani, bardzo wytrzymały (zwłaszcza ze zbrojeniem) i dający duże możliwości formowania. Jego wadą jest niezbyt estetyczny wygląd, co często wymaga wykończenia bardziej ozdobnymi materiałami,
- cegły – dobre do różnego rodzaju murów. Bardzo ceniona jest zwłaszcza cegła klinkierowa dostępna w wielu wzorach kolorystycznych. Świetnie komponuje się z roślinnymi wstawkami. Do jej wad należą stosunkowo wysoka cena oraz konieczność zabezpieczenia folią od strony skarpy, ponieważ wilgoć może powodować na powierzchni muru nieestetyczne wykwity mineralne,
- konglomeraty – kamienie syntetyczne dostępne w różnych barwach i rodzajach faktury. Idealnie sprawdzają się na okładzinę murów betonowych,
- keramzyt – dom z keramzytu to obecnie marzenie wielu osób. Materiał ten da się z powodzeniem wykorzystać też do budowy muru oporowego. Kruszywo świetnie zatrzymuje wilgoć, jest odporne na wodę i obojętne chemicznie.
Mury oporowe można również konstruować z gotowych prefabrykatów: płyt czy bloków. Często produkowane są one w ułatwiającym montaż kształcie litery „L”. Istnieją także ściany oporowe drewniane – wykonane w formie palisady lub poprzecznego belkowania/deskowania. Do ich zalet należy atrakcyjny wygląd, natomiast wadą bywa mniejsza niż w przypadku materiałów mineralnych trwałość (trzeba je dobrze zaimpregnować).
Często obecnie spotykanym rozwiązaniem jest też zastosowanie tzw. metalowych koszy gabionowych. Ich estetyka bywa dyskusyjna, chociaż po wypełnieniu ładnymi kamieniami mogą wielu osobom się podobać. Do głównych zalet gabionów należą: duża wytrzymałość, łatwy montaż oraz spore możliwości aranżacyjne.
Jakie narzędzia do budowy muru oporowego?
Zabierając się za budowę muru oporowego, trzeba wcześniej skompletować odpowiedni sprzęt budowlany. Przydatne na pewno okażą się typowe narzędzia do ręcznych prac ziemnych oraz przygotowania zaprawy:
- szpadle i łopaty,
- kilofy,
- piły do przecinania korzeni,
- wózki do wożenia materiałów budowlanych,
- wiadro na zaprawę lub betoniarka,
- akcesoria – szpachelka, poziomica, taśma do mierzenia.
Podczas robót na większą skalę niezbędne może okazać się wynajęcie koparki lub zastosowanie maszyn nieco cięższego kalibru: młotów wyburzeniowych, kafarów czy zagęszczarek.
W przypadku wysokich konstrukcji konieczne będzie wcześniejsze wykopanie fundamentów, a często także umieszczenie wzdłuż ściany wsporników. Dodatkowo podczas prac może okazać się potrzebne szalowanie stromych ścian wykopu. Używa się do tego zwykle desek. Kwestią bardzo istotną jest także wykonanie drenażu od strony skarpy. Zakres robót będzie zatem przypominać wstępne etapy budowy domu.
Budowa muru oporowego – podsumowanie
Mury oporowe pozwalają zagospodarować strome stoki wzgórz i skarp, chroniąc grunt przed osuwaniem się. Ze względu na dużą estetykę oraz potencjał na ciekawe urozmaicenie ogrodu, stanowią też często pożądany element w miejscach położonych na płaskich terenach. Ich wybudowanie wymaga jednak wcześniejszego nawiezienia dużej ilości ziemi, co bywa problematyczne. Z drugiej strony same prace konstrukcyjne będą zwykle dużo bezpieczniejsze oraz wygodniejsze do przeprowadzenia. Możliwości aranżacyjne ograniczą w tym przypadku jedynie nasza wyobraźnia, rozmiar terenu oraz zasobność portfela.
Przed rozpoczęciem prac trzeba je dobrze zaplanować. Niezbędne jest wybranie odpowiedniego do naszych potrzeb i pasującego do otoczenia materiału, a także wykonanie projektu uwzględniającego zakres robót. Nie wolno bowiem zapominać o konieczności uzyskania pozwolenia na budowę muru oporowego.
Jeżeli zainteresowała Cię poruszona powyżej tematyka, przeczytaj też inne nasze artykuły. Dowiesz się z nich m.in. „Jak założyć firmę budowlaną”.
Udostępnij